Zarówno w kontekście naukowym, jak i przemysłowym, pojęcie Przemysł 4.0 stało się punktem odniesienia dla opisu bieżącej rewolucji przemysłowej. Przemysł 4.0, określany również jako Czwarta Rewolucja Przemysłowa, charakteryzuje się zintegrowanym i zautomatyzowanym podejściem do produkcji, opartym na technologiach takich jak Internet Rzeczy (IoT), Sztuczna Inteligencja (AI), Big Data, systemy cyber-fizyczne (CPS) i robotyka.
Kluczowe elementy Przemysłu 4.0:
- Internet rzeczy (IoT): Przemysł 4.0 zakłada, że urządzenia i maszyny są podłączone do internetu, co pozwala na zdalne monitorowanie, zarządzanie i diagnostykowanie problemów.
- Big Data: Ze względu na ogromną ilość danych generowanych przez te urządzenia, analityka big data staje się kluczowa dla optymalizacji procesów, przewidywania awarii i wprowadzania innowacji.
- Cyber-Fizyczne Systemy: Te systemy łączą komputery, sieci i elementy fizyczne za pomocą czujników i aktuatorów. Pozwala to na bardziej bezpośrednie interakcje między cyfrowym a fizycznym światem.
- Automatyzacja i Robotyka: Przemysł 4.0 zwiększa zakres i stopień automatyzacji w produkcji. Robotyka jest coraz bardziej powszechna, szczególnie w branżach takich jak produkcja i magazynowanie.
- Sztuczna Inteligencja (AI): AI jest kluczowa dla Przemysłu 4.0, umożliwiając maszynom naukę i poprawę ich działania na podstawie analizy danych.
- Cyberbezpieczeństwo: Z racji zwiększonej łączności i zależności od danych, cyberbezpieczeństwo staje się coraz bardziej kluczowe.
Koncept IoT odgrywa kluczową rolę w Przemysł 4.0, pozwalając na zdalne monitorowanie, zarządzanie i diagnozowanie problemów, które mogą wystąpić w czasie rzeczywistym. W połączeniu z Big Data, umożliwia tworzenie głębokich analiz operacyjnych, które prowadzą do znaczących optymalizacji i przewidywania problemów zanim się pojawią.
Następnie, systemy cyber-fizyczne, które łączą fizyczny świat produkcji z cyfrowym środowiskiem analizy i kontroli, umożliwiają tworzenie 'inteligentnych fabryk’. W tych środowiskach, maszyny, systemy magazynowania i produkty komunikują się w dynamicznej, prawie autonomicznej sieci.
AI i uczenie maszynowe są kluczowe dla interpretacji i reagowania na dane generowane w przemyśle 4.0. Pozwalają one maszynom na samodzielne uczenie się i poprawę działania na podstawie analizy danych, tworząc inteligentne systemy zdolne do adaptacji do zmieniających się warunków bez bezpośredniej interwencji człowieka.
Przemysł 4.0 przynosi ogromny potencjał dla przemysłu, jednak nie jest pozbawiony wyzwań. Kwestie związane z cyberbezpieczeństwem, prywatnością danych, wymaganiami dotyczącymi kwalifikacji pracowników i zagadnieniami etycznymi nadal są przedmiotem intensywnych badań. Mimo to, Przemysł 4.0 reprezentuje przyszłość produkcji, przedefiniowując sposób, w jaki organizacje i systemy produkcyjne będą działać w nadchodzących dekadach.
Unia Europejska dąży do przyspieszenia adopcji technologii cyfrowych przez sektor przemysłowy poprzez szereg inicjatyw i programów dotacyjnych. Programy te są częścią szerszej strategii, która ma na celu stymulowanie innowacji, poprawę konkurencyjności i zwiększenie zrównoważonego rozwoju.
Oto kilka kluczowych programów dotacyjnych UE związanych z Przemysłem 4.0:
- Horyzont Europa: Jest to główny program badawczo-innowacyjny UE na lata 2021-2027, który obejmuje szeroki zakres dziedzin, w tym Przemysł 4.0. Program ten obejmuje finansowanie dla badań nad nowymi technologiami, takimi jak AI, IoT, robotyka i cyberbezpieczeństwo, które są kluczowe dla Przemysłu 4.0.
- Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR): EFRR finansuje różne projekty, które wspierają rozwój gospodarczy i poprawę jakości życia w regionach UE. Może to obejmować projekty związane z Przemysłem 4.0, takie jak rozwój infrastruktury cyfrowej lub szkolenia dla pracowników w nowych technologiach.
- Programy Operacyjne Polska Cyfrowa: Dla Polski szczególnie istotnym źródłem dofinansowania są środki z Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014-2020 i 2021-2027. Pieniądze z tego programu są przeznaczane na projekty związane z digitalizacją gospodarki.
- Instrument dla MŚP (SME Instrument): Jest to program UE, który oferuje wsparcie finansowe i doradcze dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), które rozwijają innowacyjne projekty z potencjałem na skalę międzynarodową, w tym projekty związane z Przemysłem 4.0.
Aktualny program w którym można składać wnioski w ramach Przemysłu 4.0 rozpocznie się w woj. łódzkim 7 września.
Więcej informacji o programie tutaj.
Ruszył także program Polski Wschodniej w tym zakresie, informacje tutaj
